De commercie heeft niet alleen bezitgenomen van het Kerstfeest maar ook van het Paasfeest. Vroeger kreeg je met Pasen chocolade-eitjes en nieuwe kleren. Toen werd Pasen een reden om nieuwe meubels te kopen, daarna nam de toerisme-industrie bezit van Pasen, en intussen heeft ook het uitgaanswezen zich ontfermd over de paasdagen, en is Pasen met thema-party’s en -menu’s een hip uitgaansmoment geworden.

Met dat alles wordt het voor ons als gelovigen een stuk belangrijker om zelf goed te begrijpen en uit te kunnen leggen wat Pasen echt betekent. Dan zijn we er niet met wat gestamel over een lentefeest en een nieuw begin, dan moeten we vertellen over Jezus Christus. Dan moeten we vertellen dat die man aan het kruis onze Heer is. Dat is moeilijk.

Laten we het proberen. In de afgelopen veertig dagen werd ons steeds iets meer duidelijk wie Jezus Christus is en de afgelopen week zagen we het hele wezen van Jezus samengebald aan het kruis. Aan het kruis zien we wie Hij is.

Hij is een gewonde; geslagen en bespot. Hij lijdt pijn. Hij is weerloos overgeleverd aan de wreedheden van anderen. Hij is in doodsnood. Hij sterft.

Als je de moed op kunt brengen om naar Hem te kijken, ontdek je wie je zelf bent. Als je het aandurft om naar het kruis te kijken, zie je hoe kwetsbaar je bent. Je ziet de verwondingen die je in je leven hebt opgelopen, de littekens die zijn achtergebleven. Als je naar het kruis kijkt, voel je je eigen pijn. Als je naar het kruis kijkt, zie je ook, wat jijzélf ánderen aandoet – soms willens en wetens, soms zonder dat je het in de gaten hebt.

Als je de moed kunt opbrengen om te kijken naar het kruis, dan zie je dat je schuldig bent en dat je je ook altijd weer schuldig zult maken. Niemand ontkomt daaraan.Alleen al onze leefwijze maakt ons schuldig.Denkt u maar aan ons gebruik van grondstoffen.Jarenlang hebben wij geprofiteerd van het aardgas uit Groningen.We hebben ons nooit gerealiseerd dat dat zulke problemen zou opleverenvoor de mensen die daar wonen.Maar wie het beter wil doen en een houtkachel stookt,draagt weer bij aan verspreiding van fijnstof in de lucht.

We kopen bespoten groenten en zijn ons niet bewust van de gezondheidsrisico’s, die dat oplevert voor mensen die die groenten verbouwen. Allemaal duiken we meer of minder weg achter schermen van mobiele telefoons en tablets, computers en tv’s en onttrekken ons op die manier aan de gemeenschap, terwijl we juist zo verlangen naar iemand die met ons spreekt, een luisterend oor en het gevoel dat we erbij horen. We vinden dat de samenleving wordt ondermijnd door een gebrek aan gemeenschap, maar we verwaarlozen de gemeenschap die we wel hebben.

Aan het kruis zien we wie wij zijn. Zoals C.S. Lewis het zo mooi zegt: ‘Wij zijn een dierentuin vol begeerten, een gekkenhuis vol ambities, een kleuterschool vol angsten, een harem vol gekoesterde haatgevoelens. (Motto van het boek ‘De Trooster’ van Esther Gerritsen). Allemaal zitten we vol begeerten, ambities, angsten en haatgevoelens.

Als wij kijken naar het kruis zien we wie wij zijn en wat wij elkaar aandoen. Aan het kruis zien we ook wie wij kúnnen zijn. Wij kunnen onszelf geven.Dat kan in alles wat wij doen:in een vrolijke lach, een vriendelijk gebaar, een warm woord, in het brood dat je bakt,in de berekeningen die je maakt voor je werk.Op oneindig veel manierenen altijd en overal kunnen wij onszelf géven.We kunnen zelfs liefde geven als dat niét vanzelfsprekend is.

We kunnen verder kijken dan de boze woorden van de mens die voor ons staat. Je voelt wel de pijn, die hij je daarmee doet, maar je ziet ook de pijn die hijzélf heeft.

Wij kunnen geven en vergeven. Dat zien we, in die mens aan het kruis. Hém noemen wij God. Híj is onze Héér. Hij laat ons zien dat wij ‘voor elkaar kunnen bestaan’. Wij kunnen voor elkaar zo goed als God zijn. En nu, op de paasmorgen doen we een belangrijke ontdekking. Déze, de gekruisigde, is door de dood hééngegaan. Hij laat de dood achter zich. Hij leeft. Hij leeft in allen, die Hem aanvaarden als hun Heer en die Hem volgen.

Als je dat gelooft, dan durf je je eigen beperktheid te aanvaarden, maar dan blijf je daar niet in hangen. Je ontdekt dat je, ondanks al je beperkingen, steeds opnieuw de kans hebt om voor de ander zo goed als God te zijn.

We kunnen geen Pasen vieren zonder Goede Vrijdag, maar we kijken niet naar het kruis om voortaan zwaar gebukt onder onze schuld en in elkaar gekrompen van ellende door het leven te gaan. Kruis en opstanding helpen ons onze beperktheden te aanvaarden, en juist daarin de mogelijkheden te zien, die we nog wel hebben.

Pasen is opademen, je kunt weer verder. Het is opnieuw geboren worden. Het is een nieuwe schepping. Het is schepping en herschepping. Daarom ook lezen we op de dagen van Pasen altijd over de schepping. Want dat is wat God doet: als wij vastzitten opent hij nieuwe mogelijkheden. In de duisternis schept Hij licht. In de chaos brengt Hij een heilzame ordening aan. Te midden van woeste wateren schept Hij een woonplaats voor mensen. Dóór een woestenij – leidt Hij ons naar een bloeiende tuin van vrede en recht.

Vaak wordt het christelijk geloof aangewezen, als de oorzaak van alle ellende met betrekking tot het milieu. Wie Genesis 2 leest kan dat moeilijk volhouden. Daar lezen we:God geeft het leven. Het is niet ons bezit.

Hij is de tuinman. Hij heeft voor ons een tuin ontworpen en gemaakt.  Die is prachtig om te zien, en je kunt er goed van eten. Hij geeft ons de taak niét om die op anderen te veroveren, of te exploiteren of uit te putten, maar om die te dienen en te behoeden.

God geeft zichzelf aan de mensen en Hij geeft de mensen aan elkaar. Hij geeft ons een plek waar wij kunnen wónen. Hij geeft dieren en planten – aan de mensen, en Hij geeft mensen – aan de planten en de dieren. De lezingen van vandaag zijn dus heel geschikt als start van ons project over duurzaamheid.

Want in de woestenij van de wereld schept God een nieuw begin. Dat doet Hij ook in de opstanding van Jezus Christus. God is de schepper van een bloeiende tuin van vrede en recht. Overal en altijd.

Er is één probleem. In de bijbel komt dat steeds weer ter sprake, ook vandaag, op de eerste dag van de week. Zelfs op de dag waarop God het licht heeft geschapen is het voor ons moeilijk om dat licht te zién. Wij willen er niet áán. Het is een lange weg voordat je dat licht kunt ontdekken. Kijkt u maar naar Maria: het is de Paasmorgen, maar het grootste deel van de tijd is Maria nog in duisternis gehuld. Zelfs als Jezus voor haar staat, herkent ze hem niet. Of krijgt ze toch al een vermoeden?

Ze denkt dat Hij de tuinman is. Ze heeft gelijk. Hij is de tuinman uit Genesis. Hij spreekt haar aan en dan weet ze het zeker. Ja, hij is de schepper van een leefbare aarde voor alle mensen. Dat is Hij in zijn schepping en dat is Hij in zijn opstanding.

Pasen is op een nieuwe manier leren kijken. Het is je openstellen voor dat wat komt, en je laten aanspreken door wie jou bij name noemt. Hij schudt je wakker. Je staat op; ongedachte mogelijkheden dienen zich aan! Je ziet nieuwe kansen – je kunt weer leven, er is toekomst voor mens en milieu.

Op Witte Donderdag zongen wij het prachtige lied 816. Dat is eigenlijk een gebed. Het bidt: ‘dat wij onszelf gewonnen geven aan het bevrijdende bestaan. Aan wat ons uitdaagt om te léven, dat wij Zíjn stílle roep verstáán’.

Dat is wat wij doen met Pasen. We blijven niet langer vastzitten in het verleden en in versteende zekerheden. We worden uitgedaagd om te leven in het voetspoor van Jezus. Ik weet niet of het voor u nu gemakkelijker is om het paasgeloof uit te leggen aan anderen. Spreken over ons geloof zal altijd wel stamelen blijven, want die nieuwe manier van kijken moet je steeds opnieúw vinden en meestal is dat, net als bij Maria, een lange weg. Maar ik weet wel dat het Paasgeloof moed vraagt. Het is veel gemakkelijker om mee te gaan met de stroom, en je bij de hand te laten nemen door commercie en economie.

Het is veel gemakkelijker om te doen wat iedereen doet en ons leven te reduceren tot productie en consumptie. Hier, vanmorgen, worden wij aangesproken door de Tuinman, die ons uitdaagt om te leven! Laten we al onze moed verzamelen en Hem volgen en leven. Amen.

Genesis 2 vers 4-25 en Johannes 20 vers 1-18